Մարտ ամսվա ամփոփում

1․ ներկայացնել պոլիպ հիդրայի արտաքին կառուծվածքը և ինչպես է նա շարժվում

Հիդարայի մարմինը գլանաձև է, մարմնի դիմացի մասում գտնվում է բերանը, շրջապատված ծաղկապսակով, որը ունի 5-12 շոշափուկ։ Մարմնի հետևի մասում գտնվում է ներբանը, դրա շնորհիվ նա շարժվում է և կպչում է ինչ-որ

2․ ներկայացնել հիդրայի սեռական և անսեռ բազմացումը։

Բազմանում է սեռական ճանապարհով և Անսեռ(բողբոջմամբ)։ Հիդրայի որոշ տեսակներ բաժանասեռ են, մյուսները՝ հերմաֆրոիդիտ։ Բարենպաստ պայմաններում հիդրան բազմանում անսեռ ճանապարհով։ Նրա մարմնի վրա առաջանում է երիկամ: Նա մեծանում է, հետո՝ ձևավորվում են շոշափուկները և բերանը։ Երիտասարդ հիդրան առանձնանում է մայրական օրգանիզմից և վարում է ինքնուրույն կյանք։ Աշնանը հիդրան անցնում է սեռական բազմացման։ Ձվի բեղմնավորումը տեղի է ունենում մայրական օրգանիզմում։

3․ տափակ որդերի ընդհանուր նկարագիրը։

Տափակ որդերը երկկողմանի համաչափ կենդանինիեր են: Տափակ որդերի մարմնի  աջ և ձախ կեսերը միմիանց նման են: Նրանց մարմինը տափակ է, և նրանք նման են տերևի կամ ժապավենի: Տափակ որդերի մեծ մասը ունի ճյուղավորված աղիք՝ դեպի դուրս բացվող բերանային անցքով: Աղիքի պատերը կազմված են բջիջների մեկ շերտից որոնք որսում են կուլ տված կերի մասնիկները և մարսում. իսկ կերի չմարսված մասնիկները բջիջներից անցնում են աղիքի խոռոչ և բերանի միջով հեռացվում:

4․ սպիտակ պլանարիա

5․ լյարդի ծծան

Լյարդի ծծան, ծծող որդերի ներկայացուցիչ։ Մարմինը տերևաձև է, 3-4 սմ երկարությամբ։ Մարմնի առջևում գտնվում է բերանը, որով վերցնում է սննդանյութերը, նույն բացվածքով հեռացվում են սննդի չմարսված մասերը։ Բերանի եզրերը հաստացած են և առջևում են բերանային ծծանը։ Փորի կողմում գտնվում է փորային ծծանը, որով կպչում է տիրոջ օրգանիզմին։ Նա քայքայում է լյարդի բջիջները։ Ունի կենսական 2 փուլ՝ սեռական և անսեռ։ Փոխում է տերերին։

6․ կլոր վորդերի ընդհանուր բնութագիրը

7․ Ասկարիդ

հղումներով ներկայացնել մարտ ամսվա բլոգային աշխատանքները

Պոլիպ հիդրա

Կառուցվածք

Հիդարայի մարմինը գլանաձև է, մարմնի առաջնային մասում գտնվում է բերանը, շրջապատված ծաղկապսակով, որը ունի 5-12 շոշափուկ։ Մարմնի հետին մասում գտնվում է ներբանը, դրա շնորհիվ նա շարժվում է և կպչում է ինչ-որ բանի։ Հիդրան ունի ճառագայթային սիմետրիա: Սիմետրայի առանցքը միացնում է մարմնի երկու բևեռները՝ բերանային բևեռը, որտեղ գտնվում է բերանը, և հետին բևեռը, որտեղ գտնվում է ներբանը։

Բջջային բաղադրությունը

Մկանաէպիթելային բջիջները կազմում են նրա մարմնի հիմնական մասը։ Հիդրան ունի մոտավորապես 20 000 մկանաէպիթելային բջիջ:

Շնչառությունը և նյութափոխանակությունը

Շնչառություն և նյութափոխանակությունը կատարվում են մարմնի ամբողջ վերին մասով։ Հավանաբար, արտազատելու ընթացքում որոշ դեր են կատարում վակուլները, որոնք կան հիդրայի բջիջներում: Վակուլի դերը, հավանաբար, օսմոկարգավորումն է։

Գիշատիչ է, սնվում է մեծ մասամբ մանր խեցգետնա կերպերով (ջրալվերով), որդերով, շերեփուկներով: Զոհը բռնվում է շոշափուկների խայթող բջիջների միջոցով, որոնց թույնը շատ արագ կաթվածահար է անում փոքր զոհերին։ Շոշափուկների համակարգված շարժումներով զոհը մոտեցվում է բերանին, այնուհետև՝ մարմնի «կրճատոմներով» «հագնվում» է զոհի մարմնի վրա։ Մարսողությունը սկսվում է աղիքային խոռոչից և ավարտվում է մարսողական վակուոլների Մկանաէպիթելային բջիջներում: ՈՒտելիքի չմարսված մնացորդները դուրս են գալիս բերանով:

Բազմացումը և զարգացումը

Բազմանում է սեռական ճանապարհով և բողբոջմամբ։ Հիդրայի որոշ տեսակներ բաժանասեռ են, մյուսները՝ հերմաֆրոիդիտ։ Բարենպաստ պայմաններում հիդրան բազմանում անսեռ ճանապարհով։ Նրա մարմնի վրա առաջանում է երիկամ: Վերջինս մեծանում է, այնուհետև՝ ձևավորվում են շոշափուկները և բերանը։ Երիտասարդ հիդրան առանձնանում է մայրական օրգանիզմից և վարում է ինքնուրույն կյանք։ Աշնանը հիդրան անցնում է սեռական բազմացման։ Ձվի բեղմնավորումը տեղի է ունենում մայրական օրգանիզմում։

Կյանքի տևողությունը

Դեռ XIX դարից ի վեր առաջ էր քաշվել մի տեսություն, ըստ որի հիդրաները անմահ են։ Դա փորձում էին ապացուցել ամբողջ XX դարի ընթացքում։ 1997 թվականին վարկածը ապացուցեց Դանիել Մարտինեսը փորձնական ճանապարհով։ Փորձը տևեց 4 տարի և ցույց տվեց մահվան բացակայություն հիդրաների երեք խմբերում։ Համարվում է, որ հիդրաների անմահությունը պայմանավորված է նրանց բարձր ռեգեներատիվ կարողությամբ։

Համաստեղություն

Հիդրա (լատ.՝ Hydra), համաստեղություն երկնքի հարավային կիսագնդում՝ Կենտավրոս, Պոմպ, Կողմնացույց, Նավախել, Միաեղջյուր, Փոքր շուն, Խեցգետին, Առյուծ, Սեքստան, Թաս, Ագռավ, Կույս, Կշեռք համաստեղությունների միջև։ Ամենապայծառ աստղը՝ Ալֆարդը (α- Հիդրայի), երկրորդ աստղային մեծության է։ Հյուսիսային միջին լայնություններից մասամբ երևում է ձմռանն ու գարնանը։ Հիդրա, Լևրնեյան Հիդրա, բազմագլուխ ջրային օձ հին հունական դիցաբանության մեջ։ Հարյուրագլուխ հրեշ Տիէիոնի և կես կին-կես օձ Եքիդնայի դուստրը։ Լերնեի ճահճուտում (Արգոլիդի ծոցի աՓին) բնակվող Հիդրան իբր բնաջնջել է նախիրներն ու հոտերը, ամայացրել շրջակայքը։ Համարվել Է անպարտելի, քանի որ ինն գլուխներից մեկը եղել է անմահ, իսկ մյուսները կտրվելուց հետո վերստին բուսել են։ Հիդրաին սպանել է Հերակլեսը։ Փոխաբերական իմաստով Հիդրա խոսքի մեջ օգտագործվում է նշելու որևէ երևույթի հրեշավորությունը:

Կանաչ էվգլենա

Կանաչ էվգլենան, ինչպես և սովորական ամեոբան, ապրում է նեխած տերևներով կեղտոտված լճակներում, ջրափոսերում և կանգնած ջրով այլ ջրամբարներում։ Նրա առջևի ծայրը բութ է, իսկ հետևինը՝սուր։ Էվգլենայի ցիտոպլազմայի արտաքին շերտը խիտ է, այն մարմնի շուրջը առաջացնում է թաղանթ։ Թաղանթի շնորհիվ էվգլենայի մարմնի ձևը շարժման ժամանակ քիչ է փոխվում։ Էվգլենան կարող է միայն թեթևակի կծկվել, որի հետևանքով կարճանում ու լայնանում է։ Էվգլենայի մարմնի առջևի ծայրում գտնվում է ցիտոպլազմայի նուրբ թելանման ելուստ՝մտրակ։ Մտրակը պտուտակաձև շարժելով՝Էվգլենան խրվում է ջրի մեջ և դրա շնորհիվ լողում բութ ծայրով առաջ։ Մեկ կամ մի քանի մտրակներով տեղաշարժվող կենդանիները պատկանում են Մտրակավորների դասին։

Գիտնականները ենթադրում են, որ 1,5 միլիարդ տարի առաջ ապրած հնադարյան մտրակավորներից առաջացել են նախակենդանիների ժամանակակից դասերը։ Արմատները սնվում են պատրաստի օրգանական նյութերով։ Ամեոբան կեղծ ոտիկների օգնությամբ շրջապատում և կուլ է տալիս սսնդի մասնիկը։

Էվգլենայի ցիտոպլազմայի մեջ կան 20-ից ավելի ձվաձև, կանաչ քլորոպլաստներ, որոնք նրան տալիս են կանաչ գույն։ Քլորոպլաստներում կա քլորոֆիլ։ Էվգլենան սնվում է լույսի պայմաններում, ինչպես կանաչ բույսերը, իր մարմինը կառուցելով օրգանական նյութերից, որոնք առաջանում են լույսի տակ ֆոտոսինթեզի միջոցով։ Ցիտոպլազմայում կուտակվում են օսլայի բաղադրությանը նման պաշարային սննդանյութերի մանր հատիկներ, որոնք ծախսվում են էվգլենայի սոված ժամանակ։ Եթե էվգլենային երկար ժամանակ տեղավորենք մթության մեջ, նրա քլորոֆիլը կանհետանա, նա կդառնա անգույն։ Դրա հետևանքով ֆոտոսինթեզը դադարում է, և էվգլենան սկսում է յուրացնել լուծված օրգանական նյութերը, որոնք առաջանում են մահացած տարբեր օրգանիզմների քայքայման ժամանակ։

Թռչնաղբ

Թռչնաղբը հեշտ յուրացվող հիմնական սննդատարրերի բարձր պարունակությամբ, արագ ներգործող պարարտանյութ է։ Օգտագործում են հիմնականում պարարտացման (բնական վիճակում), օժանդակ սնուցման (հեղուկ վիճակում) նպատակով։ Գյուղատնտեսական ակադեմիայի ագրոէկոլոգիական ամբիոնի դոկտոր-պրոֆեսոր Վյաչեսլավ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԸ այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանը կարծիք հայտնեց, որ թռչնաֆաբրիկաներում գրանուլացված աղբի օգտագործումը կնպաստի հողի հումոսի բարձրացմանն ու բնությունը անապատացումից փրկելուն:Նա նշեց, որ թռչնաղբը օրգանական պարարտանյութ է, հետևաբար` շատ օգտակար հողի համար: «Օգտագործելով թռչնաֆաբրիկաներում կուտակված թռչնաղբը, առաջին հերթին կխուսափենք թաց թռչնաղբի կուտակումներից, որը վտանգավոր է, և երկրորդ` հնարավոր կլինի ստանալ որակյալ պարարտանյութ: Սակայն միաժամանակ հանքային պարարտանյութերից հրաժարվել չենք կարող, որովհետև բնակչությունը կկանգնի սովի առաջ, քանի որ միայն օրգանական պարարտանյութը բավարար չէ»,-պարզաբանեց բանախոսը:
Հանրային խորհրդի գյուղատնտեսական և բնապահպանական հարցերի աշխատանքային խմբի ղեկավար Ստեփան ԽՈՅԵՑՅԱՆՆ էլ նշեց, որ իրենց մշակած տեխնոլոգիայով այս պարարտանյութի օգտագործումը թույլ կտա 2-3 անգամ բարձրացնել բնական խոտի բերքատվությունը: «Վերջին շրջանում խոտի գինը բարձրացել է մոտավորապես երեք անգամ, ինչը հանգեցրել է շուկայում մսամթերքի գնի նկատելի աճի»,-ասաց նա: Թռչնաղբը բիոգազի ստացման համար վերամշակվող ամենատարածված հումքատեսակներից մեկն է։ Թե ինչ առանձնահատկություններ ունի այս հումքատեսակը և ինչով է ձեռնտու դրա վերամշակումը, կխոսենք այս հրապարակման մեջ։ Թռչնաղբի ամենակարևոր առանձնահատկությունը, որով տարբերվում է մյուս հումքատեսակներից, դրա բաղադրության մեջ սպիտակուցների մեծ քանակությունն է, ինչն էլ ազոտի աղբյուր է դառնում։ Ազոտի առկայությունը կարևոր է հատկապես վերամշակվող թռչնաղբը բիոպարարտանյութի վերածելու։

նախակենդանիների առաջացրած հիվանդությունները

Քնախտ

Հանդիպող երկներ

Հանդիպում է Կենտրոնական, Արևմտյան և Արևելյան Աֆրիկայի մի շարք շրջաններում։ Քնախտի փոխանցողը ցեցե ճանճն է։ Քնախտի տարատեսակը, որի հարուցիչը T․ rhodesiense-ն է, դիտվում է Աֆրիկայի արևելյան մասում։ Այդ տեսակով հիվանդանում են նաև որոշ կենդանիներ (անտիլոպներ, այծեր և այլն), փոխանցողը glossina morsitans ճանճն է։ Վարակված ճանճի օրգանիզմում տրիպանոսոմները կարող են պահպանվել 2–3 ամիս։ Քնախտի գաղտնի շրջանը տևում է 2–3 շաբաթ։

Հիվանդության ընթացք

Հիվանդությունն սկսվում է հանկարծակի, արտահայտվում կրկնվող տենդով, անցողիկ այտուցներով։ Մաշկի վրա առաջանում է ցան, մեծանում են ավշային, հատկապես պարանոցային, հանգույցները։ Հիվանդության երկրորդ շրջանին խիստ բնորոշ են քնկոտությունը, հոգնածությունը, գլխացավը, խիստ հյուծվածությունը։ Այդ շրջանը կարող է տևել 4–8 ամիս։ Ծանր դեպքերում մահը վրա է հասնում կոմայի կամ զուգակցող այլ հիվանդությունների հետևանքով։

Կանխարգելում

Հիվանդների և տրիպանոսոմակիրների հայտնաբերում և բուժում, էնդեմիկ շրջաններում՝ բնակչությանը ցեցե ճանճի խայթոցից պաշտպանող միջոցներ։ Փոխանցողների ոչնչացում քլոր և ֆոսֆորօրգանական միջատասպան նյութերով։ Անհատական քիմիականխարգելում վարակման ենթակա անձանց 6 ամիսը մեկ անգամ միջմկանային ներարկվում է պենտամիդին՝ լոմիդին։

Նախակենդանիների Առաջացրած Հիվանդություններ

Մեծ մասամբ միաբջիջ միկրոօրգանիզմների թագավարություն։ Բակտերիաներն ունեն կենդանի օրգանիզմներին բնորոշ հատկությունները՝ աճում են, զարգանում, նյութափոխանակություն են կատարում, բազմանում և այլն։ Ներկայումս բնութագրված են մոտ տասը հազար բակտերիա, սակայն իրականում գոյություն ունի միլիոնից ավելի տարբեր տեսակի բակտերիաներ։ Բակտերիաները կյանքի նախնական ձևերն են։ Դրանք շատ փոքր են և տեսանելի են միայն մանրադիտակով։ Մի կաթիլ ջրում հանգիստ կարող են ապրել 40 միլիոն բակտերիաններ։ 1 գրամ հողում կարող է լինել 300 հազարից մինչև 90 միլիոն բակտերիա։

Բակտերիաները լինում են ցուպիկաձև, գնդաձև, ստորակետաձև, պարուրաձև։ Դրանք բավական ակտիվ կյանքով են ապրում։ Օրվա ընթացքում կարող են ուտել իրենց զանգվածից 30 անգամ ավելի սնունդ։ Երբ խոնավությունը, սնունդը, ջերմաստիճանը և այլ պայմաններ բարենպաստ են, բակտերիաները շատ արագ աճում և բազմանում են։

ՀՈՂԱԹԱՓԻԿ ԻՆՖՈՒԶՈՐԻԱ

Կան ինֆուզորիաների շատ տեսակներ։ Նրանք հիմնականում ապրում են աղտոտված քաղցրահամ ջրերում։ Հողաթափիկ ինֆուզորիան հողաթափի է նման, դրա համար էլ ստացել է իր անունը։ Հողաթափիկ ինֆուզորիան շարժվում է իր մարմնի վրայի թարթիչների շարժման շնորհիվ, սնունդը նույնպես հասնում է նրա բերանը այդ նույն թարթիչների շնորհիվ։ Հողաթափիկ ինֆուզորիան սնվում է հիմնականում բակտերիաներով։ Ինֆուզորիաների բոլոր տեսակները իրենց մեջ ունեն երկու կորիզներ, մեկը՝ մեծ է և օգնում է նյութափոխանակությանը, մյուսը՝ փոքր է և պետք է բազմացման համար։

Ամռանը, երբ ջրերը տաք են և սնունդը շատ է, ինֆուզորիան բազմանում է կիսվելու ձևով։ Սակայն աշնանը, երբ սննդի պակաս է լինում, ինֆուզորիան կատարում է սեռական բազմացում։ Երկու ինֆուզորիա իրար են միանում փորային մասով։ Փոքր կորիզները երեք անգամ կիսվում են, դրանցից մնում են միայն երկուսը։ Հետո կատարվում է կորիզանյութափոխանակություն։ Իսկ հետw ինֆուզորիաները վերադառնում են իրենց առաջվա տեսքին։ Այս երևույթը կոչվում է Կոնյուգացիա։

 միաբջիջ կեդանիների տիպի նախակենդանիներ։ Իրենց անվանումն ստացել են մարմնի ձևի պատճառով, որը հիշեցնում է հողաթափ։

Հողաթափիկ ինֆուզորիաները կարող են ունենալ մինչև 0,33 մմ երկարություն և ծածկված են մանր մազանման oրգանազոիդներ, որոնք կոչվում են թարթիչներ։ Վերջիններս օգտագործվում են շարժման և կերակրման համար։ Այս տեսակը շատ տարածված է և հանդիպում է ջրային միջավայրերում։

Բնական պարարտանյութեր

06․02․2023

Հանքային պարարտանյութերը բույսերին անհրաժեշտ սնունդ պարունակող անօրգանական նյութեր են, որոնք ազդում են հողի ֆիզիկական, քիմիական, կենսաբանական հատկությունների և բույսերի սննդառության վրա։ Դրանք հողում ենթարկվում են զանազան փոփոխությունների և դառնում բույսերին մատչելի։ Տարբերում են միակողմանի և համալիր ազդեցության հանքային պարարտանյութեր։ Միակողմանի ազդեցության պարարտանյութերը (ազոտական, ֆոսֆորական, կալիումական, միկրոպարարտանյութեր և այլն) պարունակում են 1, իսկ համալիրը (ամոֆոս, նիտրոֆոսկա, նիտրոամոֆոսկա)՝ 2 և ավելի սննդատարրեր։ Գոմաղբահեղուկն արագ ներգործող, հիմնականում ազոտակալիումական պարարտանյութ է։ Բույսերի լրացուցիչ սնուցման համար օգտագործում են 1։5 հարաբերությամբ նոսրացված գոմաղբահեղուկ։

Թռչնաղբը հեշտ յուրացվող հիմնական սննդատարրերի բարձր պարունակությամբ, արագ ներգործող պարարտանյութ է։ Օգտագործում են հիմնականում պարարտացման (բնական վիճակում), օժանդակ սնուցման (հեղուկ վիճակում) նպատակով։

Տորֆագոմաղբը պատրաստում են տորֆի բոլոր տեսակներից, որոնց խոնավությունը չի գերազանցում 60%-ը։ Տորֆի և գոմաղբիհարաբերությունը 0,75։1 է։

Կոմպոստ-Կոմպոստ (գերմ.՝ Kompost, իտալ.՝ composta, լատ.՝ compositus-բաղադրամաս), միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության ազդեցության հետևանքով զանազան օրգանական նյութերի քայքայումից ստացվող պարարտանյութ է ։ Կոմպոստացման ժամանակ բույսերին մատչելի սննդատարրերի (ազոտ, ֆոսֆոր, կալիում) պարունակությունը օրգանական զանգվածում բարձրանում է վնասազերծվում են ածխածին միկրոֆլորան և ճիճուների ձվերը։ Կոմպոստը պատրաստվում է գոմաղբից, տորֆից, գոմաղբահեղուկից, թռչնաղբից, վուշի և կանեփի կեղևանքից (կեղևացոլք), տերևներից, արևածաղկի ցողուններից, եգիպտացորենի կոթուններից, ոչ պիտանի կերերից և արտադրական թափոններից, աղբից և այլն։ Կոմպոստը կիրառվում է բոլոր կուլտուրաների համար, գրեթե նույն չափաքանակով, ինչ գոմաղբը (15-40 տ/հա)։ Պարարտացնող հատկություններով չի զիջում գոմաղբին, իսկ որոշ տեսակները գերազանցում են։